ਖਤਰਨਾਕ ਲੈੱਡ ਬੈਟਰੀਆਂ – ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 80 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਘੋਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ‘ ਸਿੱਕੇ ਧਾਤੁ ‘ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ – ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ( ਯੂਨੀਸੈਫ ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ
ਨਿਊਜ਼ ਪੰਜਾਬ
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਬੱਚੇ ਸਿੱਕੇ ( Lead ) ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ।”ਕੁਝ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਿੱਕਾ ਚੁੱਪਚਾਪ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘਾਤਕ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਚਿਲਡਰਨ ਫੰਡ (ਯੂਨੀਸੈਫ) ਅਤੇ ਪਿਊਰ ਅਰਥ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ “ਸਿੱਕੇ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਸਦੇ ਅਤੇ ਅਣ-ਦਿਸਦੇ ਅਸਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਯੂਨੀਸੈਫ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਤੀਜਾ ਬੱਚਾ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੂਨੀਸੈਫ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਖੂਨ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕੇ ਦੀ ਧਾਤ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਲ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਾਠੋਗੋਰਾ, ਜਿਰਜੀਆ ਦੀ ਤਿਬਲਿਸੀ, ਘਾਨਾ ਦੇ ਅਗਬੋਗਬਲੋਸ਼ੀ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪੇਸਰੀਅਨ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੇ ਮੂਲੋਸ ਸੂਬੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੱਕੇ ਦੀ ਧਾਤ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਟੌਕਸਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੇ ਸਹੀ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੁੜ-ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਣ ਨਾਲ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦਾ ਕੂੜਾ ਵੀ ਕਾਫੀ ਬਾਹਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਪੱਧਰ ਪ੍ਰਤੀ ਡੈਸੀਲਿਟਰ (²g/dL) 5 ਮਾਈਕਰੋਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।”
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿੱਕਾ ਇੱਕ ਸੰਚਿਤ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕਾ ਦਿਮਾਗ, ਜਿਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਨਾਲ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇਪਣ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਕਬਜ਼, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਣ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋਣਾ, ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀੜੀਆਂ ਚਲਣ ਵਾਂਗ ਝਰਨਾਹਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀਂ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ
“ਦ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਸੱਚ: ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ” – ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਹੈਲਥ ਮੈਟਰਿਕਸ ਇਵੈਲਿਊਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਿਹਤ ਪਰਿਪੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਧਿਐਨ ਨਾਲ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਠਗੋਰਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਕੇਸ ਅਧਿਐਨ ਹਨ; ਤਬੀਲਿਸੀ, ਜਾਰਜੀਆ; ਅਗਬੋਗਬਲੋਸ਼ੀ, ਘਾਨਾ; ਪੇਸਰੀਅਨ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ; ਅਤੇ ਮੋਰਲੋਸ ਸਟੇਟ, ਮੈਕਸੀਕੋ।
ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਕਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਿਊਰੋਟੌਕਸਿਨ ਹੈ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗਾਂ ਨੂੰ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਭਰ ਤੰਤੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ, ਬੌਧਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜਿਆ ਹੈ।